تابلوهايي از مشق هاي مدرسه اي
نگاهي به آلبوم "مينياتورها" اثر صهبا اميني کيا
نشر هرمس در ابتداي تابستان امسال اثري از آهنگساز جوان ايراني مقيم آمريکا، صهبا اميني کيا منتشر نمود تحت عنوان مينياتورها. مجموعه اي که جز دو اثر سفارشي موجود در آن همگي آثاري مکتبي و مدرسه اي به نظر ميآمدند و فاقد ديدگاه هاي پرورده و پخته شده آهنگسازي بودند.
"براي وطن" اثري بود تنظيمي بر روي تم "اي ايران اي مرزپرگهر" ساخته روح الله خالقي. تنظيمي باصطلاح معاصر. بدون هيچ عنصر و مشخصه خلاقانه اي و صرفا با رنگ آميزي شلوغ و فاقد کارکرد هاي زيبايي شناسانه. تنظيمي که حتي به تم اصلي اثر و نوستالژي آن نيز صدمه جدي وارد نموده است.
"سوئيت براي گيتار با کوک تعديل نشده" اثري است متاثر از موسيقي آمريکاي لاتين با نگاهي به خصوصيات موسيقايي خاور دور. در ميانه اثر حضور ريتم هاي تکرار شونده قطعه را از يکنواختي ناشي از استفاده از مد هاي مدگردي شده نجات ميدهد و مدهاي جديدي را مطرح مينمايد. استفاده از مد هاي اسپانيايي و الگوهاي موسيقي کلاسيک گيتار نيز نوعي چند وجهي را در اثر بوجود ميآورند که يکي از خصوصيات موسيقي مورد توجه آهنگسازان آمريکاي شمالي است. ناگفته نماند استفاده از تغيير کوک سيمها و ديسونانس هاي موازي و شکننده به جذابيت اثر کمک نسبي و محدودي کرده است. البته اميني کيا در اين اثر به کشف امکانات تکنيکي شخصي بر روي گيتار دست ميزند ولي در نهايت نميتواند به خلق اثري شخصي و آهنگسازانه بپردازد و در نهايت اين اثر نيز بيشتر به يک تمرين کلاسي بيشتر شبيه است تا اثري مستقل و خلاقانه.
مينياتورها براي پيانو و ويولا نيز يک تنظيم دم دستي و بدون فکر است بر روي دو تم موسيقي محلي ايران "درنه جان" و "مستم مستم" که با يک پل ارتباطي بي سليقه به يکديگر متصل گرده اند. تنظيمي از نوع تنظيمات موجود در بازار تهران مانند تنظيمات مرتضي سرآباداني و غيره (تنظيم هاي آواهاي بومي ايرج صهبايي از اين مقوله مجزا ميباشند).
قطعه انتهايي نيز که "رِنگ" نام دارد و اميني کيا آنرا بداهه نوازي نام مينهد، هارموني گذاري و بازي هاي ريتميک روي تم معروف "بادا بادا مبارک بادا" (عروسي) است که با بيانگري و ديناميک هاي فورته اورينتاليستي همراه گرديده است. آرپژهاي همراهي کننده اين اثر نيز بيشتر به آثار جواد معروفي شبيه است تا اثري معاصر.
اما دو قطعه در اين آلبوم وجود دارند که عليرغم ساير قطعات از ساختار و بن مايه هاي بسيار دقيق و آهنگسازانه اي برخوردار ميباشند. "الژي" و کوارتت زهي "روزگاري تهران" . در اين بين الژي قطعه اي بسيار خوش ساخت و قابل توجه تر است نسبت به کوارتت.
در "روزگاري تهران" مصالح آهنگسازانه يعني مدها و تکنيکهاي سازي بسيار با خساست و صرفه جويانه مورد استفاده قرار گرفته اند و همين امر باعث شده روند حرکتي اثر بسيار دقيق و جلب کننده پيش رود. بطوريکه شنونده دچار يکنواختي و کسالت نميشود و تا پايان اثر آنرا دنبال ميکند. استفاده از الگو هاي ريتميک پويا و رونده در ميانه اثر نيز کمک شاياني به پويايي قطعه نموده است. تنها نکته اي که اندکي به جذابيت اثر خدشه وارد ميکند استفاده بيش از حد از اِلمان هاي مدال موسيقي ايراني مثل استفاده هاي زياد از الگوهاي يک و نيم پرده اي در اثر است.
الژي اما نقطه اوج و ستاره اين مجموعه است. در اين اثر که به کودکان قرباني حملات ارتش آمريکا در افغانستان تقديم شده است، زيبايي، صلابت تکنيکي، شناخت مصالح آهنگسازي، استفاده به جا و صحيح از مواد و متريال. همگي نکاتي هستند که در اين اثر به شکلي زيبا و فکر شده در کنار يکديگر قرار گرفته اند تا منظور، احساس و قريحه آهنگساز را به تمامي نشان دهند. استفاده بجاي اميني کيا از تنها دو ساز آلتو و چلو نهايت شعور وي را در رنگ آميزي اين اثر نمايش ميدهد. همچنين نمايش محدود و فکر شده تم اصلي که در ميانه اثر شنيده ميشود، بيانگري قطعه را صد چندان نموده و زيبايي ويژه اي به کل اثر ميدهد.
در نهايت باعث تاسف است که اميني کيا در انتشار نخستين آلبوم خود عجله نموده و آثاري را در ويترين خود به نمايش ميگذارد که قضاوت درمورد وي را تحت الشعاع قرار داده و خدشه دار مينمايد. مشکلي که متاسفانه تعدادي از هنرجويان ايراني در کشور هاي ديگر نيز مرتکب ميشوند. البته بروز اين مشکل بيشتر متوجه ناشران است که اقدام به انتشار مجموعه هايي از اين دست مينمايند. ناشراني که از قضا آثار حرفه اي در خور و جالب توجهي را انتشار ميدهند و بروز چنين سهل انگاري هايي از جانب آنان نامنتظر و ناپذيرفتني است.