http://khabargozarisaba.ir/fa/news/10432/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B3%DB%8C%D8%A8%DB%8C%D9%84-%DB%8C%D8%A7%D8%AF%D8%A2%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%85%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C
نمايشگاه "سيبيل" يادآور جوانمردي و مرام اخلاقي
محسن ثقفي در اين نمايشگاه، 14 اثر از 13 هنرمند را با تکنيک‌هاي مختلف گردآوري کرده است. به گفته ثقفي، موضوع سيبيل در اين نمايشگاه به نشانه مردي و جوانمردي درگذشته اين فرهنگ به‌کار رفته است.
محسن ثقفي به‌عنوان نمايشگاه گردان(کيوريتور)، مجموعه‌اي هنري با عنوان «سيبيل» را در گالري دنا به نمايش درآورده است. او در اين نمايشگاه، 14 اثر از 13 هنرمند را با تکنيک‌هاي مختلف گردآوري کرده است. به گفته ثقفي، موضوع سيبيل در اين نمايشگاه به نشانه مردي و جوانمردي درگذشته اين فرهنگ به‌کار رفته است. هنرمندان درتفسير اين موضوع کاملا آزادانه عمل کرده‌اند. او در آخر اين هفته نيز درگالري دنا پرفورمنسي را با همين موضوع اجرا خواهد کرد. اين نمايشگاه تا 30 دي پذيراي علاقه‌مندان خواهد بود. به بهانه اين نمايشگاه با اين هنرمند گپ‌وگفتي انجام داده‌ايم.
ايده شکل‌گيري اين مجموعه چگونه به‌وجود آمد و هدف از برگزاري اين نمايشگاه چه بود؟
در جامعه ما امروزه به چهره‌هايي که سيبيل دارند، با ديد تمسخر نگاه مي‌شود و متاسفانه کم‌لطفي عده‌اي را شاهد هستيم. ابتدا به اين قضيه با نگاهي طنز نگريستم. اين اتفاق باعث شد که من با ديدگاهي تاريخي و جامعه شناسي به آن بنگرم. سيبيل در فرهنگ گذشته ما نوعي مرام و منش مثبتي را يادآوري مي‌کند که مي‌توان به مهمان‌نوازي‌ها، دلاوري‌ها، شجاعت و... از آن اشاره کرد. در اين بين مي‌توان به پادشاهاني اشاره داشت که براي بهتر بودن و مهم‌تر نشان دادن خود از سيبيل استفاده مي‌کردند که بارزترين آن‌ها شاهان دوره قاجار بوده‌اند. سيبيل تنها بهانه‌اي بود براي من تا بعضي از مروت‌ها و خصايل اخلاقي را که در فرهنگ ما وجود داشته و امروزه کم‌رنگ شده، يادآور باشم. در هيچ جاي دنيا با اين ديد به چنين موضوعي پرداخته نمي‌شود و نهايتا نگاهي فرماليستي به آن صورت گرفته است.
امروزه ما اين نوع ويژگي ظاهري مردانه را در جاهاي مختلف دنيا شاهد هستيم با چه استنادي آن‌را متعلق به فرهنگ ايراني مي‌دانيد؟
در قديمي‌ترين فرشي که در دنيا و مربوط به 300 سال پيش از ميلاد مسيح است و با عنوان فرش پازيريک شناخته مي‌شود، تصوير سوارکاري ايراني وجود داردکه سيبيل بر چهره دارد. امروزه تحت تاثير اين فرهنگ در اقوام مختلف ايراني و کشورهاي همسايه ما گذاشتن سيبيل هنوز هم ديده مي‌شود.
برخوردي که در اين مجموعه با اين موضوع شده، با سمت‌وسوي مشخصي شکل گرفته ويا با نگاهي آزادانه به آن پرداخته شده است؟
من در اين مجموعه تلاش کرده‌ام که نگاهي متفاوت به اين موضوع را ارايه دهم و از هنرمندان درخواست کرده‌ام که تفسيري با برداشت خودشان از اين موضوع داشته باشند. بعضي از هنرمندان در اين مجموعه حتي نگاه مثبتي به آن نداشته و با ديدگاهي منتقدانه آثار را ارايه داده‌اند و آثاري که بعضا مردسالاري را زير سوال برده‌اند. اين نشان مي‌دهد که نمايشگاه با نگاهي متفاوت و آزاد به اين موضوع پرداخته است.
شما فکر مي‌کنيد شخص نمايشگاه‌گردان تا چه حد مي‌تواند در روند برپايي و موفقيت يک نمايشگاه تاثيرگذار باشد؟
اين نوع مجموعه‌ها که با عنوان کيوريتوريال شناخته شده است به بررسي پروژه‌‌هاي خاص مي‌پردازد. اين نوع پروژه‌ها با نظر فرد مرکزي پروژه که نمايشگاه‌گردان آن به‌شمار مي‌آيد، جمع‌آوري مي‌شود. کيوريتور شخصي است که با آثار هنرمندان بسياري ارتباط دارد و با شناختي که از هنرمندان و آثارشان دارد اقدام به جمع‌آوري و با طرح ايده‌اي خاص مقدمات برگزاري يک نمايشگاه را فراهم مي‌کند. اين فرد، موضوعي را که به عنوان دغدغه خود مي‌بيند، محور نمايشگاه قرار داده و با شناخت کامل از هنرمندان و شيوه کارکردن آن‌ها اقدام به جمع‌آوري آثار مي‌کند. امروزه در بيشتر جاهاي دنيا اين‌گونه نمايشگاه‌ها را که توسط فردي با موضوعي مشخص جمع‌آوري شده است، زياد شاهد هستيم. ممکن است در يک نمايشگاه آثاري درکنار هم قرار بگيرند که از لحاظ زماني فاصله زيادي با هم داشته باشند ولي از نظر گردآورنده آن‌ها، ويژگي مشترکي ميان آن‌ها وجود داشته باشد.
با توجه به توضيحاتي که درباره اين‌گونه نمايشگاه‌ها بيان کرديد، گردآوري آثار به همين گونه پيش رفته است؟
من در اين پروژه سعي کرده‌ام از دو ديدگاه در انتخاب آثار استفاده کنم. اول آثاري که در طول 10 سال گذشته خلق شده‌اند و با موضوع اين نمايشگاه در ارتباط بوده‌اند و دوم اين‌که با شناخت از شيوه کارهاي هنرمندان، موضوع اين نمايشگاه را با آن‌ها مطرح کردم و اين هنرمندان با ذهنيتي که از قبل داشتند، اقدام به خلق آثاري در اين زمينه کردند.
نام شما به غير از نمايشگاه‌گردان اين مجموعه به‌عنوان يکي از هنرمندان هم ذکر شده ولي اثري از شما در اين نمايشگاه ديده نشده است. چرا؟
در روز جمعه هفته آينده، 25 دي از ساعت هفت الي هشت بعدازظهر اثري پرفورمنس توسط من اجرا خواهد شد. اين اجرا در رابطه با همين موضوع خواهد بود. به دليل محدوده زماني خاصي که در اجراي اين اثر هنري وجود دارد، قبل از اجراي پرفورمنس نمي‌توان درباره آن توضيح داد. پرفورمنس‌آرت فقط در فضا و مکاني مشخص تاثيرگذار خواهد بود. تنها نکته‌اي مي‌توانم که از اين اجرا بگويم، مشارکت داشتن مخاطب در اجراي اين پرفورمنس است.
پرفورمنس‌آرت به عنوان يک شيوه هنري نوظهور چه خصوصياتي داردکه امروزه مورد توجه جمع کثيري از هنرمندان قرار گرفته است؟
بيان اين‌که پرفورمنس‌آرت چه چيزي است، سخت‌تر از آن است که بگوييم اين هنر چه چيزي نيست. پرفورمنس مي‌تواند به خيلي از هنرها نزديک شود ولي باز هم يک پرفورمنس است. اين هنر با بهره گرفتن از بيشتر هنرهاي موجود به بياني ويژه و متفاوت دست پيدا کرده است. پرفورمنس براي بيان خود ممکن است از سينما، تئاتر، موسيقي و هنرهاي تجسمي بهره ببرد ولي نام هيچ‌يک از اين هنرها را نمي‌توان بر آن نهاد. به همين دليل تعريف مشخصي نمي‌توان از آن ارائه کرد. اين هنر به نوعي حد فاصلي از ديگر هنرهاست که در اين چند دهه اخير به آن توجه ويژه‌اي شده است. پرفورمنس در نفي تجاري شدن هنر به وجود آمد و شايد بتوان گفت که پرفورمنس‌آرت تنها هنري است که قابل خريد و فروش نيست.
سيامک محجوبي